ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΩΝ κ' ΠΡΟΣΩΠΩΝ κ' ΕΙΔΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ 18ου αι.

Α’ ΜΙΣΟ 18ου:

ΠΟΙΗΣΗ:

• Α. Πόουπ (Αγγλία): Σημαντικότερος εκφραστής ποίησης/ κλασικά πρότυπα & αλεξανδρινός στίχος.

  

  Α. Πόουπ

  Υμνεί φύση & εκφράζει ορθολογισμό.
• Πιέτρο Μεταστάτσιο (Ιταλία): Μουσικά δράματα (θέατρο). Καινοτομεί στη δραματική τέχνη μεσυνδυασμό μουσικής & λογοτεχνικής έκφρασης.
• Έντουαρντ Γιούγκ (Αγγλία): Νέο λυρικό είδος. Σκοτεινή φύση- Νύχτες.

Το σατιρικό είδος εκφράζει κατ’ εξοχήν το σπινθηροβόλο πνεύμα του Διαφωτισμού.

ΘΕΑΤΡΟ:

Τραγωδία: εξακολουθεί να θριαμβεύει παρά την απουσία του τραγικού

Κωμωδία: Κατ’ εξοχήν εκδήλωση του Διαφωτισμού με επίκαιρα ηθικά & κοινωνικά θέματα.Δημοφιλέστερες οι συναισθηματικές κωμωδίες.

Μαριβώ

•   Κομεντί Φρανσαίζ (1680) (Γαλλία)
• Γιόχαν Κρίστοφ Γκότσεντ (Γερμανία), -Ο θνήσκων Κάτων (σε αλεξανδρινό στίχο)
• Βολταίρος (Γαλλία)- Διατήρησε κλασικιστικούς κανόνες/ εισαγωγή εξωτικού στοιχείου.
• Μαριβώ (Γαλλία): Ηρωική & μυθολογική κωμωδία-κωμωδία ηθών. Φιλοσοφική έμπνευση (Η νήσος του ορθού λόγου – Η νήσος των δούλων)
• Ουίλλιαμ Κόνγκρηβ (Αγγλία): ηθογραφική & συναισθηματική κωμωδία

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ:

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ: 

• Φενελών – Τηλέμαχου περιπέτειες.
• Ντ. Ντηφόου – Ροβινσώνας Κρούσος
• Τζ. Σουίφτ – Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ.

 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ & ΔΙΑΠΛΑΣΗΣ

• Αλαίν Ρενέ Λεσάζ- Ζιλ Μπλας, όπου ο συγγραφέας θέτει τα θεμέλια του «μυθιστορήματος της κοινωνικής ανόδου» - Ο κουτσός διάβολος
• Μαριβώ -Βίος της Μαριάννας - Ο νεόπλουτος χωριάτης- Η ψευδής εξομολόγηση – Το

         παιχνίδι του έρωτα και της τύχης.- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

• Αββά Πρεβώ -Μανόν Λεσκώ, διαφαίνεται το ρεαλιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί το μυθιστόρημα τον 19ο αι. 
• Ρομπέρ Σαλ -Οι επιφανείς Γαλλίδες, (1713) 

ΕΠΙΣΤΟΛΙΚΟ

Μοντεσκιέ -Πέρσικες επιστολές

Παραμύθι:

Περώ- Παραμύθια του παλιού καιρού, μεγάλη επιτυχία στη Γαλλία.

Βολταίρος

Βολταίρος:

Φιλοσοφικές επιστολές –Ζαντίγκ–Καντίντ-Μικρομέγας-Igenu-ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ  ΔΙΗΓΗΜΑ

Β’ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 18ου Αι. 

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ:

Το έργο παρουσιάζει τις μέχρι τότε κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος τόσο σε φιλοσοφικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο, προσδίδοντας στην προσπάθεια αυτή μια οικουμενική διάσταση.

Τα τρία σημεία που δίνουν το στίγμα του  έργου:

1. Λογική υπερισχύει συναισθήματος
2. Γεγονός υπερισχύει υποθέσεων
3. Πρόοδος του πολιτισμού.

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ:  ΕΠΙΣΤΟΛΙΚΟ - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Οι δύο κυριότερες φάσεις του μυθιστορήματος:

1. Το ελεγειακό μυθιστόρημα (οι ρίζες του στην Μανό Λεσκώ) με κύρια δείγματα την κορυφαία μυθιστορηματική τριλογία του ευρωπαϊκού αστικού μυθιστορήματος: Βέρθερος(Γκαίτε), Κλαρίσα Χάρλοου (Ρίτσαρντσον), Νέα Ελοΐζα (Ρουσσώ)
2. Σκοτεινή μυθιστορηματική γραφή που προβάλλει την ψυχολογική κατάσταση της ελευθεριότητας και την διαστροφή των ηρώων του Μαρκήσιου ντε Σαντ και των Επικίνδυνων σχέσεων  του Λακλό.
3. Γοτθικό μυθιστόρημα τρόμου (Αγγλία): Νύχτα, καταιγίδες, ωκεανοί, ερημικές εκτάσεις.Προσέγγιση φύσης με ευαισθησία & προδιάθεση για τρόμο. Εξερευνά τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχής. Συνέβαλε στην εδραίωση του φανταστικού στοιχείου στη λογοτεχνία καιεπηρέασε του Άγγλους Ρομαντικούς.

Ντιντερό

• Γκαίτε (Γερμανία)– Βέρθερος
• Ντιντερό (Γαλλία)– Η μοναχή – Στον Ανιψιό του Ραμώ
• Ρουσσώ (Ελβετία)– Νέα Ελοΐζα – Αιμίλιος
• Στερν (Αγγλία)– Μοιρολάτρης Ιάκωβος
• Ρίτσαρντσον (Αγγλία)– Κλαρίσσα Χάρλοου-Πάμελα
• Χένρυ Φίλντιγκ (Αγγλία)- Σάμελα
• Φάνυ Μπέρνεϋ (Αγγλία)- Εβελίνα
• Όλιβερ Γκόλντσμιθ (Ιρλανδία)- Ο ιερέας του Γουέηκφηλντ
• Τζ. Ώστιν (Αγγλία)- Υπερηφάνεια και προκατάληψη
• Έμιν (Ρωσία) - Επιστολές Ερνέστου και Χυσαυγής
• Ρίινφις Φάιτ (Κάτω Χώρες)- Ιουλία
• Γιόζεφ Κάρμαν (Ουγγαρία) - Η κληρονομιά της Φανής

ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ:

ΑΣΤΙΚΟ ΔΡΑΜΑ

Σενταίν-  Φιλόσοφος εν αγνοία του

Λέσιγκ- Αιμιλία Γκαλότι- Η Δεσποινίς Σάρα Σάμσον- ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΗΣ-ΕΘΝΙΚΗ 

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ντιντερό – Ο νόθος γιός

Αλφιέρι (τραγωδία)- Φίλιππος- Σαούλ-Αγαμέμνων- Αντιγόνη- Πολυνείκης

  

ΚΩΜΩΔΙΑ

Μπωμαρσαί- Γάμοι του Φιγκαρό- Ο κουρέας της Σεβίλλης

Γκολντόνι – Υπηρέτης δύο Αφεντάδων / Λοκαντιέρα- Η Ταβερνιάρισσα

Λέσιγκ- Μίνα φον Μπάρνχελμ (πρώτη γερμανική κωμωδία)

ΠΟΙΗΣΗ:

O. Μπλέηκ

•    Τζέημς Μακφέρσον (Σκωτία) – Όσσιαν
• Φρίντριχ Γκόντλιμπ Κλόπστοκ (Γερμανία) – Μεσσιάδα
• Γκαίτε (Γερμανία)- Φάουστ- ΚΛΑΣΙΚ
• Σίλλερ (Γερμανία) Εμπνευστής της μεγάλης πολιτικής & ιστορικής τραγωδίας, που απεικονίζεται συμβολικά η ανθρώπινη.- ΚΛΑΣΙΚ
• Μπερνς (Αγγλία)
• Μπλέηκ (Αγγλία)
• Μελκιόρε Τσεζαρότι (Ιταλία)- Μεταγλώτισση Όσσιαν/ απελευθερώνει τον ποιητικό λόγο καιανανεώνει τη λυρική έκφραση.
• Γαβριήλ Ντεζάρβιν (Ρωσία) Λυρική- ανανέωση
• Αδάμ Γιέρζυ Τσαρτορίσκι (Πολωνία)- Πολωνός βάρδος

ΠΗΓΕΣ

1. Βάρσος Γιώργος, Ιστορία της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Από τον 6^ο έως τις αρχές του 18^ου αιώνα, εκδ. Ε.Α.Π., Πάτρα 1999.
2. Benoit Annick & Fontaine Gay (επιμ.), Ευρωπαϊκά Γράμματα: Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Εκδ. Σοκόλη, μτφρ. Α. Ζηράς κ.ά., τ. Α, Αθήνα 1999 (Lettres Européenes: Histoire de la Literature Européene, 1992)
3. Benoit Annick & Fontaine Gay (επιμ.), Ευρωπαϊκά Γράμματα: Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Εκδ. Σοκόλη, μτφρ. Α. Ζηράς κ.ά., τ. Β, Αθήνα 1999 (Lettres Européenes: Histoire de la Literature Européene, 1992)
4. Γκότση Γ. & Προβατά Δ., Ιστορία της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Από τις αρχές του 18^ου έως τον 20^ο αιώνα, εκδ. Ε.Α.Π., Πάτρα 2000.